jakitaras.pl

Jaka podłoga na taras zewnętrzny w 2025 roku – poradnik

Redakcja 2025-04-28 16:02 | 14:48 min czytania | Odsłon: 3 | Udostępnij:

Kiedy słońce zaczyna zachęcać do spędzania czasu na świeżym powietrzu, nasze myśli naturalnie kierują się ku tarasowi – tej magicznej przestrzeni będącej przedłużeniem domu. Rodzi się fundamentalne pytanie: Jaka podłoga na taras zewnętrzny sprawi, że będzie on nie tylko piękny, ale też funkcjonalny przez lata? Na to skomplikowane pytanie istnieje wiele dobrych odpowiedzi, lecz jeśli szukasz połączenia trwałości, estetyki i umiarkowanej pielęgnacji, często wybór pada na deska kompozytowa lub wysokiej jakości płytki gresowe mrozoodporne.

Jaka podłoga na taras zewnętrzny

Decyzja o wyborze materiału na podłogę tarasową bywa nierzadko powodem burzliwych dyskusji, a mnogość dostępnych opcji potrafi przyprawić o zawrót głowy. Czy postawić na ponadczasowe drewno, czy może ulec urokowi nowoczesnego kompozytu? A co z niezawodnymi płytkami gresowymi lub surowym pięknem betonu? Zgromadzenie i analiza danych dotyczących poszczególnych rozwiązań rzuca światło na kluczowe kompromisy, na jakie przyjdzie nam pójść.

Materiał Orientacyjny koszt (PLN/m²) Trwałość (skala 1-5) Trudność konserwacji Główne zalety
Deska drewniana (Sosna/Świerk) 50 - 150 2/5 Wysoka Naturalny wygląd, niski koszt zakupu
Deska drewniana (Egzotyczna) 200 - 400+ 4/5 Średnia Wysoka naturalna trwałość, prestiżowy wygląd
Deska kompozytowa (WPC) 100 - 300 4/5 Niska Niska konserwacja, odporność na insekty, różnorodność
Płytki Gresowe Mrozoodporne 80 - 250 5/5 Bardzo niska Ekstremalna trwałość, mrozoodporność, łatwe czyszczenie
Kamień Naturalny (Granit/Piaskowiec) 150 - 500+ 4.5/5 (zależnie od kamienia) Średnia (wymaga impregnowania) Unikatowy wygląd, wysoka trwałość niektórych rodzajów
Beton (Stemple/Polerowany) 80 - 200 3.5/5 Niska do Średniej Nowoczesny wygląd, dobra cena, trwałość przy dobrym wykonaniu

Jak widać na załączonych danych, cena nie zawsze idzie w parze z niską konserwacją czy najwyższą trwałością – na przykład drewno egzotyczne, choć droższe, nadal wymaga regularnej uwagi, choć rzadziej niż sosna. Z drugiej strony, gres mrozoodporny oferuje rewelacyjną trwałość i minimum wysiłku w pielęgnacji przy często niższych kosztach zakupu niż drewno egzotyczne. Wybór staje się więc pragmatycznym ważeniem zalet i wad każdego rozwiązania w kontekście naszego budżetu, stylu życia i estetycznych preferencji.

Wady i zalety popularnych podłóg tarasowych

Przy wyborze idealnej nawierzchni dla naszej zewnętrznej oazy spokoju, stajemy przed szerokim wachlarzem materiałów, z których każdy ma swoje mocne i słabe strony. Prawdziwe piękno drewna, zwłaszcza desek z drewna egzotycznego takich jak Ipe, Massaranduba czy Cumaru, leży w jego naturalnym, niepowtarzalnym usłojeniu i ciepłym dotyku pod bosymi stopami.

Dla wielu właśnie ten organiczny charakter jest nie do zastąpienia, tworząc przytulną i harmonijną przestrzeń, idealnie komponującą się z zielenią ogrodu; wadą jednak jest konieczność regularnej konserwacji i pielęgnacji, aby drewno zachowało swój blask i trwałość przez długie lata, co może być dla niektórych sporym obciążeniem.

Softwood, czyli drewno iglaste jak sosna czy świerk, oferuje znacznie niższy koszt zakupu, co czyni go atrakcyjnym dla osób z ograniczonym budżetem, jednakże jest to materiał mniej gęsty i bardziej podatny na uszkodzenia, gnicie i ataki insektów, wymagający intensywniejszej i częstszej impregnacji.

W odróżnieniu od drewna, deski kompozytowe, często określane jako WPC (Wood Plastic Composite), to sprytne rozwiązanie łączące w sobie mączkę drzewną z tworzywami sztucznymi, oferując znacznie niższą potrzebę konserwacji – zapomnij o corocznym olejowaniu czy lakierowaniu, wystarczy sporadyczne czyszczenie wodą z delikatnym detergentem.

Materiały kompozytowe są również znacznie bardziej odporne na pleśń, grzyby i insekty, nie pękają i nie rozszczepiają się jak drewno, a ich jednolity kolor utrzymuje się znacznie dłużej, chociaż w bardzo słonecznych miejscach mogą się nagrzewać intensywniej niż drewno, co bywa odczuwalne podczas letnich upałów.

Niektórzy zarzucają kompozytom mniej "autentyczny", sztuczny wygląd w porównaniu do naturalnego drewna, ale nowoczesne technologie produkcji pozwalają uzyskać wzory i tekstury łudząco przypominające naturalne deski, choć koneserzy z łatwością wychwycą różnicę.

Przechodząc do świata ceramiki, płytki gresowe mrozoodporne o odpowiednich parametrach antypoślizgowych (klasa R10 lub wyższa jest zazwyczaj dobrym wyborem na zewnątrz) to synonim trwałości i absolutnego minimum pielęgnacji.

Są one praktycznie niezniszczalne w standardowym użytkowaniu tarasowym, całkowicie odporne na mróz, deszcz i słońce, nie blakną, nie chłoną plam i można je myć dosłownie wszystkim – od wody po silne detergenty (choć zazwyczaj wystarczy zwykły wąż ogrodowy).

Ich wadą bywa twarda i zimna w dotyku powierzchnia, która dla niektórych może być mniej komfortowa niż ciepłe drewno, a montaż na tradycyjnej zaprawie wymaga idealnie przygotowanego podłoża i wprawy, choć płytki grubowarstwowe (np. 2 cm) na słupkach regulowanych znacznie ułatwiają proces i poprawiają odporność na warunki atmosferyczne.

Kamień naturalny, taki jak granit, bazalt czy nawet odpowiednio zaimpregnowany piaskowiec, to materiał luksusowy, oferujący niezrównaną trwałość i unikalną estetykę – każdy kamień ma swoją niepowtarzalną fakturę i kolorystykę, co nadaje tarasowi wyjątkowy charakter.

Jednakże koszt zakupu i montażu kamienia bywa znacznie wyższy niż w przypadku innych materiałów, niektóre rodzaje kamienia wymagają regularnego impregnowania, aby zapobiec plamom i nasiąkaniu wodą (szczególnie piaskowiec), a powierzchnia może być śliska, gdy jest mokra.

Beton, wbrew pozorom, nie musi kojarzyć się jedynie z surowymi, szarymi powierzchniami; dzięki nowoczesnym technikom, takim jak beton stemplowany, barwiony czy polerowany, można uzyskać bardzo ciekawe efekty wizualne, przypominające kamień, kostkę brukową, a nawet drewniane deski, przy znacznie niższym koszcie.

Podłoga betonowa jest trwała i odporna na obciążenia, ale wymaga solidnego podkładu i dylatacji, które zapobiegną pękaniu, szczególnie w naszym klimacie, gdzie występują duże wahania temperatury i cykle zamrażania-rozmrażania – prawidłowe wykonanie i zbrojenie są tu kluczowe.

Dodatkowo, beton może być porowaty i podatny na plamy, dlatego często wymaga zastosowania odpowiednich impregnatów, które zwiększą jego trwałość i odporność na warunki atmosferyczne, jednocześnie ułatwiając utrzymanie czystości.

Ostateczny wybór materiału zależy od priorytetów – jeśli cenimy sobie naturalne piękno i jesteśmy gotowi poświęcić czas na pielęgnację, drewno będzie wspaniałą opcją. Jeśli natomiast szukamy rozwiązania maksymalnie bezobsługowego i długowiecznego, gres mrozoodporny lub dobry kompozyt mogą okazać się strzałem w dziesiątkę.

Trwałość i odporność na warunki atmosferyczne

Taras, jako integralna część zewnętrznej przestrzeni życiowej, jest bezlitośnie wystawiony na kaprysy pogody – palące słońce latem, intensywne opady deszczu, mroźny wiatr i obfite opady śniegu zimą. Odpowiednia podłoga na taras zewnętrzny musi sprostać tym wyzwwaniom, zachowując swoje właściwości estetyczne i użytkowe przez długie lata.

Trwałość materiału tarasowego definiuje się nie tylko jego odpornością na ścieranie czy uszkodzenia mechaniczne, ale przede wszystkim zdolnością do przetrwania ekstremalnych temperatur i wilgotności bez degradacji.

Drewno, choć piękne, jest materiałem organicznym i przez to z natury mniej odpornym na działanie czynników biologicznych i atmosferycznych bez odpowiedniej ochrony; promieniowanie UV powoduje szarzenie i utratę koloru, a wilgoć sprzyja rozwojowi grzybów i pleśni, co prowadzi do próchnienia.

Dlatego tak ważne jest, aby deski drewniane na taras były wykonane z gatunków o podwyższonej naturalnej odporności, jak drewno egzotyczne (np. teak, merbau, cumaru, z minimalnym współczynnikiem nasiąkliwości rzędu 8-12% i wysoką gęstością) lub drewno modyfikowane termicznie (thermodrewno), które ma zmienioną strukturę komórkową, zmniejszającą chłonność wody o około 50%.

Regularna pielęgnacja tarasu olejowaniem lub stosowanie specjalnych impregnatów wnikających głęboko w strukturę drewna jest niezbędne do ochrony przed wilgocią i UV, zapobiegając pękaniu, paczeniu się i przedłużając żywotność desek, która w przypadku drewna miękkiego (sosna, świerk) wynosi typowo 8-15 lat, a w przypadku gatunków egzotycznych może przekroczyć 25 lat przy sumiennej konserwacji.

Kompozyt WPC, dzięki zawartości tworzyw sztucznych (zazwyczaj HDPE lub PVC, w proporcjach 30-60% do mączki drzewnej), jest znacznie mniej podatny na działanie wilgoci i insektów niż czyste drewno, co znacząco wpływa na jego długowieczność – deski dobrej jakości potrafią służyć nawet 20-30 lat bez potrzeby cyklicznego malowania czy olejowania.

Odporność kompozytu na UV zależy od jego jakości i typu; deski "capped" (pokryte dodatkową warstwą polimeru) oferują lepszą ochronę koloru przed blaknięciem i są bardziej odporne na plamy i zarysowania niż tradycyjne, "uncapped" kompozyty.

Warto jednak pamiętać, że kompozyty mają większy współczynnik rozszerzalności termicznej niż drewno, co oznacza, że deski będą "pracować" – wydłużać się w cieple i kurczyć w mrozie; producent zawsze podaje, jaki odstęp (zazwyczaj 5-10 mm na połączeniach) należy pozostawić podczas montażu, aby uniknąć wypaczeń czy wybrzuszeń.

Płytki gresowe mrozoodporne dedykowane na zewnątrz to absolutni mistrzowie odporności na warunki atmosferyczne w kategorii twardych nawierzchni; kluczowym parametrem jest tu niska nasiąkliwość wodna (poniżej 0,5%), która zapobiega wnikaniu wody w strukturę płytki i jej rozsadzaniu podczas mrozów – to właśnie pękające od mrozu płytki ceramiczne są częstym problemem na nieprawidłowo wykonanych tarasach.

Odporność na plamy, ścieranie (klasa PEI od IV do V dla tarasów o dużym natężeniu ruchu) i środki chemiczne sprawia, że płytki gresowe są praktycznie niezniszczalne, a ich kolor nie blaknie nawet pod wpływem najsilniejszego słońca.

Słabym punktem płytek nie jest sam materiał, lecz spoiny (fugi), które mogą ulegać degradacji pod wpływem mrozu i wilgoci, jeśli nie zastosowano elastycznej, mrozoodpornej zaprawy do fugowania i odpowiedniej izolacji podłogi – prawidłowe wykonanie podłoża i hydroizolacji jest fundamentem trwałości tarasu z płytek.

Kamień naturalny również cechuje wysoka trwałość, ale jego odporność na czynniki zewnętrzne jest zróżnicowana; twarde kamienie magmowe i metamorficzne, jak granit czy bazalt, są ekstremalnie trwałe, odporne na mróz, ścieranie i ciężar, podobnie jak wysokiej jakości gres.

Miększe kamienie osadowe, jak piaskowiec czy wapień, wymagają natomiast obowiązkowego i regularnego impregnowania, które chroni przed wodą, plamami i ułatwia czyszczenie; bez impregnacji, piaskowiec będzie chłonął wodę i brud jak gąbka, a w zimie grozi mu spękanie od mrozu (erozja mrozowa).

Betonowa podłoga, zwłaszcza ta niezabezpieczona lub źle wykonana, jest najbardziej podatna na problemy związane z cyklami zamrażania i rozmrażania wody; woda wnikająca w pory betonu, zamarzając, zwiększa objętość i powoduje powstawanie pęknięć i odprysków.

Stosowanie odpowiednich domieszek do betonu, minimalizujących nasiąkliwość, a także impregnacja powierzchniowa są kluczowe dla zwiększenia mrozoodporności i ogólnej trwałości betonowego tarasu; pęknięcia mogą również wynikać z braku dylatacji lub niewłaściwie przygotowanego podłoża, co podkreśla, jak ważny jest montaż podłogi na tarasie – co warto wiedzieć? zanim zabierzemy się do pracy.

Konserwacja i pielęgnacja podłogi tarasowej

Posiadanie pięknego tarasu to jedno, ale utrzymanie go w doskonałym stanie przez lata wymaga świadomości i gotowości do poświęcenia pewnej ilości czasu i wysiłku na jego konserwację. Różne materiały podłogowe mają zupełnie odmienne wymagania w tej kwestii, a ignorowanie potrzeb naszej nawierzchni zemści się w postaci szybkiej degradacji i utraty estetyki.

Konserwacja tarasu z drewna to temat, który wymaga szczególnej uwagi i systematyczności. Deski, wystawione na działanie słońca, deszczu i zmian temperatury, wymagają regularnego czyszczenia i zabezpieczania.

Co najmniej raz w roku, najlepiej wiosną, drewniany taras należy dokładnie oczyścić z zabrudzeń, mchu i nalotów alg za pomocą specjalnych preparatów do czyszczenia drewna zewnętrznego, a następnie umyć czystą wodą – można użyć myjki ciśnieniowej, ale z zachowaniem odpowiedniej odległości i mocy strumienia, aby nie uszkodzić struktury drewna.

Po dokładnym wyschnięciu (drewno musi być suche na wylot, co może potrwać 2-3 dni słonecznej pogody), kluczowym etapem jest pielęgnacja tarasu olejowaniem lub nałożenie bejcy czy lazury dedykowanej do drewna zewnętrznego.

Oleje penetrują drewno, chroniąc je od środka przed wilgocią i promieniowaniem UV, jednocześnie podkreślając jego naturalny kolor i usłojenie; zazwyczaj wymagają odnawiania co 6-12 miesięcy, w zależności od ekspozycji na słońce i deszcz oraz jakości produktu.

Bejce i lazury tworzą na powierzchni drewna warstwę ochronną i zazwyczaj oferują lepszą ochronę przed UV i dłuższą trwałość (nawet 2 lata), ale mogą nieco zmieniać naturalny wygląd drewna.

Deski kompozytowe WPC są znane z niskich wymagań konserwacyjnych i to jest ich ogromny atut dla osób ceniących sobie czas i wygodę. Zazwyczaj wystarczy regularne zamiatanie liści i brudu oraz sporadyczne mycie wodą z mydłem czy łagodnym detergentem, aby utrzymać je w czystości.

Poważniejsze plamy (np. z tłuszczu, wina) należy usuwać jak najszybciej, używając miękkiej szczotki i dedykowanych środków do czyszczenia kompozytu – nigdy nie używaj rozpuszczalników czy bardzo agresywnych chemikaliów, które mogą uszkodzić powierzchnię.

Chociaż kompozyty są odporne na pleśń, w zacienionych i wilgotnych miejscach mogą pojawić się drobne naloty, które łatwo usunąć za pomocą wody z odrobiną wybielacza lub specjalistycznych preparatów, zawsze najpierw testując na małej, niewidocznej powierzchni.

Konserwacja płytek gresowych mrozoodpornych jest absolutnie najprostsza spośród wszystkich popularnych materiałów tarasowych; są one nienasiąkliwe i odporne na większość zabrudzeń, co oznacza, że w większości przypadków wystarczy regularne zamiatanie i mycie czystą wodą.

Silniejsze zabrudzenia czy plamy można usunąć praktycznie dowolnym środkiem czyszczącym, nawet tymi silniejszymi, bez obawy o uszkodzenie powierzchni płytki – pamiętaj tylko, aby dokładnie spłukać resztki detergentu.

Jedynym elementem wymagającym uwagi są spoiny (fugi), które mogą z czasem się brudzić lub niszczyć; regularne czyszczenie fug i, w razie potrzeby, odnawianie ich lub impregnacja specjalistycznymi środkami do fug zewnętrznych pomoże zachować estetykę tarasu i jego szczelność.

Pielęgnacja kamienia naturalnego zależy w dużej mierze od jego rodzaju; twarde kamienie jak granit wymagają minimum uwagi – zamiatanie i mycie wodą, ewentualnie z neutralnym pH detergentem, w zupełności wystarczy. Natomiast kamienie porowate, jak piaskowiec, wymagają obowiązkowej, okresowej impregnacji (zazwyczaj co 1-3 lata) przy użyciu specjalnych preparatów do kamienia naturalnego.

Impregnacja zapobiega wnikaniu wody i substancji brudzących w głąb kamienia, co chroni go przed plamami, mrozem i ułatwia bieżące czyszczenie – bez niej, taras z piaskowca szybko stanie się problematyczny w utrzymaniu i może ulec degradacji.

Betonowe powierzchnie tarasów, zwłaszcza te nasycone kolorem lub stemplowane, często wymagają zabezpieczenia impregnatem; zwiększa to ich odporność na plamy, ścieranie, UV i mróz.

Konserwacja polega na regularnym zamiataniu i myciu, a okresowo (np. co kilka lat) na odnawianiu warstwy impregnatu – rodzaj impregnatu należy dobrać do typu betonu i jego wykończenia (np. woski do polerowanego betonu, impregnaty hydrofobowe do surowego).

Podsumowując, choć wstępny koszt inwestycji w dany materiał może być niższy lub wyższy, warto kalkulować całkowity koszt utrzymania tarasu w perspektywie kilkunastu czy kilkudziesięciu lat, uwzględniając koszt pracy i zakupu środków do konserwacji; z tej perspektywy, materiały niskokonserwacyjne jak gres czy dobry kompozyt mogą okazać się bardziej ekonomiczne w dłuższym okresie użytkowania, mimo potencjalnie wyższego kosztu zakupu.

Montaż podłogi na tarasie – co warto wiedzieć?

Sukces pięknego i trwałego tarasu w 80% zależy od prawidłowego montaż podłogi na tarasie – co warto wiedzieć? przed rozpoczęciem prac montażowych to wiedza, która pozwala uniknąć kosztownych błędów i przyszłych problemów. Najważniejszą, absolutnie fundamentalną kwestią jest przygotowanie solidnego i przede wszystkim dobrze zdrenowanego podłoża.

Bez względu na to, czy planujemy drewniany taras na legarach, kompozyt na klipsach, czy gres na zaprawie, podłoże musi być stabilne i posiadać spadek (minimum 1,5-2%) skierowany zawsze od budynku w kierunku ogrodu, aby woda opadowa mogła swobodnie spływać i nie gromadziła się pod tarasem.

Częstym problemem na tarasach nad pomieszczeniami (np. nad garażem czy piwnicą) jest brak lub nieszczelność hydroizolacja pod tarasem; prawidłowo wykonana, dwuwarstwowa hydroizolacja (np. z masy bitumicznej, folii EPDM, czy papy termozgrzewalnej), połączona z systemem odprowadzania wody (np. wpusty tarasowe, profile okapowe), jest absolutnie niezbędna, aby zapobiec zawilgoceniu ścian budynku i stropu.

W przypadku tarasu wentylowanego na słupkach regulowanych, stosowanego często pod płyty gresowe 2 cm czy deski tarasowe, konieczne jest przygotowanie równego, utwardzonego podkładu (np. wylewka betonowa ze spadkiem), na którym ustawia się regulowane stopy. Pozwalają one idealnie wypoziomować powierzchnię tarasu niezależnie od nierówności podkładu, a przestrzeń pod płytami zapewnia doskonałą wentylację i łatwy dostęp do ewentualnych instalacji (np. oświetlenia), ukrytych pod powierzchnią.

Przy montażu taras drewniany z drewna egzotycznego lub rodzimego na legarach, kluczowe jest zapewnienie odpowiedniej wentylacji przestrzeni pod deskami i legarami; legary (najlepiej z drewna tego samego gatunku co deski lub o podobnej gęstości i odporności) powinny być montowane w odstępach zgodnych z zaleceniami producenta desek (typowo 40-50 cm), a całość konstrukcji wsparta na stabilnym podłożu (np. punktowe bloczki betonowe lub regulowane stopy).

Deski drewniane muszą być montowane z zachowaniem dylatacji (przerw między deskami) o szerokości 4-8 mm (w zależności od szerokości deski i gatunku drewna, drewno egzotyczne i modyfikowane wymaga mniejszych przerw niż sosna), która pozwala drewnu swobodnie pracować pod wpływem wilgoci i temperatury.

Śruby montażowe do drewna zewnętrznego muszą być wykonane ze stali nierdzewnej (minimum A2), aby zapobiec korozji i czarnym zaciekom na drewnie, które pojawią się przy użyciu zwykłych śrub; popularne są systemy montażu ukrytego (np. za pomocą specjalnych klipsów lub frezowanych na krawędziach desek profili), które dają bardziej estetyczny efekt, bez widocznych wkrętów na powierzchni.

Deska kompozytowa również wymaga montaż na legarach, zazwyczaj systemowych legarach kompozytowych lub aluminiowych, zgodnych z zaleceniami producenta desek; odstępy między legarami są podobne jak w przypadku drewna (ok. 30-45 cm), ale ze względu na większą rozszerzalność termiczną kompozytu, szczeliny dylatacyjne na końcach desek (np. przy ścianie lub na łączeniach) muszą być znacznie większe (nawet 10-20 mm).

Do montażu desek kompozytowych stosuje się specjalne klipsy startowe i systemowe, które umożliwiają ukryty montaż i jednocześnie zapewniają odpowiednią przestrzeń dylatacyjną między deskami – nie wolno skręcać desek kompozytowych na sztywno w sposób przechodzący przez deskę, chyba że producent przewiduje inaczej dla konkretnego systemu.

Montaż płytek gresowych w systemie tradycyjnym na kleju wymaga idealnie równej, stabilnej i przede wszystkim doskonale wykonanej hydroizolacji wylewki betonowej ze spadkiem. Stosuje się elastyczne, mrozoodporne kleje klasy C2S1 lub C2S2 oraz mrozoodporne, elastyczne zaprawy do spoinowania (fugi) o szerokości min. 5-8 mm (aby fuga mogła "pracować").

Bardzo ważne jest również wykonanie dylatacji, czyli szczelin oddzielających pola płytek (zazwyczaj co kilka metrów kwadratowych) i oddzielających taras od ścian budynku, które wypełnia się elastycznym materiałem, np. silikonem tarasowym – brak dylatacji lub ich niewłaściwe wykonanie to główna przyczyna pękania płytek na tarasie.

Podłoga betonowa na tarasie, czy to w formie wylewki stemplowanej, barwionej czy surowej, wymaga odpowiedniego przygotowania podbudowy (utwardzonego, zagęszczonego gruntu, warstwy tłucznia i piasku) i wylewki ze zbrojeniem (np. siatką z prętów stalowych Ø6 mm o oczkach 15x15 cm), aby zapewnić jej stabilność i zapobiec pękaniu.

Wylewka musi mieć grubość co najmniej 10-15 cm dla tarasu gruntowego i zawierać dylatacje; po wylaniu, beton wymaga pielęgnacji (np. zraszanie, przykrycie folią) przez kilka dni, aby odpowiednio dojrzał i nabrał docelowej wytrzymałości.

Pamiętajmy, że bez względu na wybrany materiał, jakość montażu jest równie ważna, o ile nie ważniejsza, niż jakość samego materiału; taras jest konstrukcją narażoną na trudne warunki, a błędy wykonawcze prędzej czy później ujawnią się w postaci wybrzuszeń, pęknięć, niestabilności czy problemów z wilgocią.