Jakiej Grubości Legary Pod Taras Wybrać w 2025 Roku?

Zastanawiasz się, jak zbudować taras, który przetrwa lata, nie trzeszcząc pod stopami gości podczas letnich przyjęć? Jednym z fundamentów takiej trwałości jest odpowiedni wybór elementów konstrukcyjnych. Kluczowe pytanie, które prędzej czy później pojawi się w Twojej głowie, to jakiej grubości legary pod taras będą optymalne? W skrócie – dla standardowego tarasu o typowym obciążeniu najczęściej wystarczające są legary o grubości 45 mm, ale diabeł tkwi w szczegółach, a te detale mają kolosalny wpływ na ostateczny sukces Twojej konstrukcji. Zatem zanurzmy się głębiej w ten pozornie prosty, a jakże istotny temat.

Decyzja o wymiarach legarów, a w szczególności o ich grubości, to nie kaprys, lecz techniczna konieczność. Ignorując tę kwestię, ryzykujesz, że Twój wymarzony taras szybko stanie się niestabilny, deski zaczną pracować, a cała konstrukcja może nawet ulec odkształceniom lub, co gorsza, awarii. Właściwy dobór to inwestycja w spokój ducha i długowieczność.

Na odpowiednią grubość legarów wpływa kilka czynników. Nie ma jednej uniwersalnej odpowiedzi pasującej do każdej sytuacji. To trochę jak z doborem obuwia na górską wędrówkę – inne buty weźmiesz na spacer po Beskidach, a inne na wspinaczkę w Tatrach. Podobnie z legarami – muszą być dostosowane do "trasy" i "obciążenia", jakie im zaplanujesz.

Poniżej przedstawiamy analizę wpływu różnych czynników na wybór odpowiednich legarów, zbierając dane z typowych zastosowań i eksperckich rekomendacji. Nie jest to żaden akademicki elaborat, a raczej zebranie praktycznych wskazówek, które pozwolą podjąć świadomą decyzję. Czasem warto spojrzeć na temat z szerszej perspektywy, łącząc różne doświadczenia w jedną całość.

Jak widać w tabeli, zależności są dość klarowne – im większe obciążenie lub im grubsze deski (które pozwalają na większe rozstawy legarów, przenosząc na nie większe obciążenie punktowe z deski), tym solidniejsze (grubsze) legary są wymagane. To prosta inżynierska prawda. Grubość legara to główny parametr odpowiadający za jego odporność na zginanie pod wpływem obciążenia przykładanego od góry.

Ale spójrzmy prawdzie w oczy – wybór to nie tylko grubość. Przekrój legara to duet: grubość i szerokość. Materiał, z jakiego wykonane są legary, rozstaw między nimi, a także sposób montażu i stabilność podłoża, na którym spoczywają, to równie ważne elementy tej układanki. Teraz zagłębmy się w szczegóły, które pozwolą zbudować taras stabilny jak skała.

Wpływ Planowanego Obciążenia na Wybór Grubość Legarów

Budując taras, często wyobrażamy sobie go jako miejsce relaksu z filiżanką kawy i książką w ręku. Ale rzeczywistość bywa inna, prawda? Grill, spora grupa przyjaciół, ciężkie meble wypoczynkowe, może nawet całkiem pokaźne donice z roślinami, które same w sobie ważą setki kilogramów, a co dopiero po podlaniu!

Każdy projekt tarasu, zanim wbije się pierwszą łopatę w ziemię lub postawi pierwszy bloczek fundamentowy, powinien zacząć się od szczerej rozmowy z samym sobą (albo projektantem, jeśli jest z nami na pokładzie) na temat planowanego obciążenia. Czym innym jest standardowy zestaw stołowy dla czterech osób, a czymś zupełnie innym wpuszczone w taras jacuzzi o pojemności kilku tysięcy litrów wody, do tego wypełnionej kilkoma osobami.

Obciążenie tarasu dzielimy zasadniczo na stałe i zmienne. Obciążenie stałe to ciężar samej konstrukcji – legarów, desek tarasowych, elementów mocujących. To łatwo policzyć. Obciążenie zmienne jest bardziej kapryśne – to ludzie, meble, śnieg zalegający zimą, duże donice z ziemią i wodą, gorące wanny (hot tuby), paleniska. To właśnie te zmienne elementy najmocniej dyktują wymogi dotyczące grubości legarów.

Typowe normy budowlane w wielu krajach zakładają dla tarasów obciążenie użytkowe na poziomie 2,0 kN/m² do 3,5 kN/m². Aby zobrazować: 1 kN to około 100 kg siły. Czyli mówimy o możliwości bezpiecznego obciążenia każdego metra kwadratowego tarasu ciężarem od 200 do 350 kg. Wydaje się dużo? Spróbujmy policzyć.

Typowa waga dorosłego człowieka to powiedzmy 75-80 kg. Stół z krzesłami może ważyć 50-100 kg. Duża donica z ziemią, kamykami i rośliną? Nawet 150-200 kg. Impreza na tarasie o powierzchni 20 m²: 15 osób to już ponad tona żywej wagi (15 * 75 kg = 1125 kg), rozłożonej nierównomiernie. Jeśli wszyscy zbiorą się wokół stołu lub przy barierce, lokalne obciążenie może być znacznie większe niż średnia na metr kwadratowy. A do tego meble.

Największym wyzwaniem są obciążenia punktowe i liniowe. Na przykład, barierka bezpieczeństwa przy silnym opieraniu się, skupia obciążenie liniowo na krawędzi tarasu. Hot tub, zwłaszcza napełniony, generuje ogromne obciążenie punktowe lub rozłożone na małej powierzchni – typowy 4-osobowy hot tub z wodą i ludźmi może ważyć 2000-3000 kg! Rozłożenie tej masy na typowych legarach o grubości 45 mm jest proszeniem się o kłopoty. Po prostu się ugną, a w skrajnym przypadku – pękną.

Dlatego też, jeśli na Twojej liście życzeń pojawia się coś więcej niż lekki stolik i dwa leżaki, grubość legarów pod taras musi pójść w górę. Dla tarasów narażonych na standardowe, umiarkowane obciążenie (meble, spacerujący ludzie), legary o przekroju 45x70 mm lub 45x90 mm (gdzie 45 mm to grubość/wysokość, a 70/90 mm szerokość) są często wystarczające, oczywiście przy zachowaniu odpowiednich rozstawów.

Gdy jednak w grę wchodzi hot tub, kamienny grill, masywne, ciężkie donice, a w dodatku taras ma być areną licznych i hucznych spotkań towarzyskich, przekroje rzędu 60x100 mm, 60x120 mm, a nawet większe, stają się koniecznością. Wyższa "grubość" (wysokość) legara ma kluczowe znaczenie dla jego wytrzymałości na zginanie i sztywności. Zwiększenie wysokości legara o kilka centymetrów daje nieproporcjonalnie większy skok wytrzymałości w porównaniu do zwiększenia tylko szerokości.

Wyobraź sobie sytuację z życia wziętą: Klient postanowił umieścić na swoim 30 m² tarasie duży, całoroczny hot tub ważący wraz z wodą i 6 osobami około 2500 kg. Posłuchał "ekspertów" z forum internetowego i zastosował standardowe legary 45x90 mm, rozstawione co 50 cm, podparte co 2 metry. Efekt? Po napełnieniu jacuzzi wodą, taras w tym miejscu ugiął się o kilka centymetrów, a podłoga zaczęła wyraźnie "pływać" i skrzypieć pod stopami na całej powierzchni. Naprawa wymagała demontażu desek w rejonie hot tubu i wzmocnienia konstrukcji pod spodem dodatkowymi legarami o przekroju 60x140 mm na zwiększonej liczbie podpór. To błąd, który kosztował dużo nerwów, czasu i pieniędzy.

Zbyt cienkie legary pod dużym obciążeniem nie tylko stwarzają dyskomfort użytkowania, ale są po prostu niebezpieczne. Elementy konstrukcyjne, pracujące blisko granicy wytrzymałości, szybciej się zużywają, pękają, a w skrajnych przypadkach może dojść do katastrofy budowlanej. Czasem agresywne ostrzeżenie jest konieczne – lekceważenie norm bezpieczeństwa i zaleceń technicznych może mieć naprawdę poważne konsekwencje.

Koszty? Tak, grubsze legary są droższe w przeliczeniu na metr bieżący. Legar o wymiarach 45x70 mm z drewna iglastego C24 może kosztować około 15-20 PLN/mb, podczas gdy ten sam materiał w przekroju 60x120 mm to już 35-45 PLN/mb lub więcej, w zależności od gatunku drewna, impregnacji i producenta. Ale czy oszczędność 10-20 PLN na metrze bieżącym legara jest warta ryzyka remontu za kilka lat, nie mówiąc o bezpieczeństwie?

Inwestując w taras, który ma być miejscem spotkań, relaksu, a nawet wodnych szaleństw w hot tubie, musisz zaplanować konstrukcję, która "unieść ten ciężar". To oznacza precyzyjne określenie obciążeń i dobranie legarów o grubości i przekroju, które spokojnie sobie z nimi poradzą, zachowując wymagany współczynnik bezpieczeństwa. Nie warto iść na skróty, bo natura i fizyka zawsze znajdą sposób, by upomnieć się o swoje.

Pamiętaj również, że obciążenie ma wpływ nie tylko na same legary, ale także na odstępy między podporami, na których legary spoczywają (np. słupkami czy bloczkami fundamentowymi). Im większy rozstaw tych podpór, tym większy moment zginający działa na legar, a co za tym idzie – tym legar musi być sztywniejszy i wytrzymalszy, czyli zazwyczaj grubszy i/lub szerszy. Przy bardzo dużych rozstawach podpór legarów (np. >2 metry), nawet przy umiarkowanym obciążeniu użytkowym, legary 45 mm mogą okazać się niewystarczające, a przekroje 60 mm, 80 mm czy nawet 100 mm wysokości stają się standardem. W skrócie, dobór przekroju i grubość legara musi iść w parze z planowanym rozstawem jego własnych podpór.

Podsumowując, zaniedbanie analizy obciążenia na etapie projektowania to błąd kardynalny. To właśnie planowane wykorzystanie tarasu jest pierwszym i najważniejszym czynnikiem, który powinien skierować Twoją uwagę na legary o odpowiedniej nośności. Grubszy legar to większy margines bezpieczeństwa i sztywności, co przekłada się na komfort i trwałość. Nigdy o tym nie zapominaj, stając przed dylematem wyboru materiałów.

Dobór Grubość Legarów w Zależności od Grubość Desek Tarasowych

Często myślimy o deskach tarasowych i legarach jak o oddzielnych elementach, ale one tworzą integralny system. To trochę jak duet skrzypiec i fortepianu – każdy instrument ma swoją rolę, ale razem tworzą całość. Grubość deski tarasowej ma zaskakująco duży wpływ na to, jakich legarów będziemy potrzebować. Dlaczego? Ponieważ sztywność deski decyduje o tym, jak daleko może ona bezpiecznie rozpiąć się między legarami bez zauważalnego uginania się czy "pływania" pod stopami. A ten rozstaw legarów z kolei wpływa na wymagania dotyczące samych legarów.

Deski tarasowe dostępne są w różnych grubościach – od cienkich paneli kompozytowych o grubości 20-22 mm, przez standardowe deski z drewna iglastego 25-28 mm, twarde drewno egzotyczne 21-25 mm, aż po masywne deski z litego drewna krajowego (np. dąb, jesion) o grubości 28-35 mm i więcej. Materiał deski również ma znaczenie; deska 25 mm z Ipe (bardzo gęste i twarde drewno) jest znacznie sztywniejsza niż deska 25 mm z sosny.

Im grubsza deska, tym sztywniejsza. Sztywniejsza deska może "przeskoczyć" większą odległość bez nadmiernego uginania się. Oznacza to, że jeśli wybierasz grubsze deski tarasowe, możesz teoretycznie zwiększyć odstępy między legarami, na których te deski będą montowane. Standardowe odstępy dla desek drewnianych o grubości 25 mm z drewna iglastego to zazwyczaj 50 cm (w osiach legarów). Dla desek cieńszych, np. 20 mm, rozstaw ten często zmniejsza się do 40-45 cm. Deski bardzo grube, np. 30-35 mm, mogą pozwolić na rozstaw legarów nawet 60 cm.

No dobrze, a jak to się ma do grubości legarów? Logika wydaje się prosta: skoro można rzadziej układać legary pod grubszymi deskami, to może potrzeba ich mniej i mogą być cieńsze? Nie do końca. I tu leży haczyk, o którym wielu zapomina. Rzadsze układanie legarów (większy rozstaw między nimi) oznacza, że każdy pojedynczy legar musi przyjąć obciążenie z większej powierzchni tarasu. Innymi słowy, chociaż na metr kwadratowy tarasu przypada mniej legarów, każdy z tych legarów jest bardziej obciążony, zarówno "ciężarem" deski, jak i obciążeniem użytkowym (ludzie, meble) przenoszonym przez sztywniejszą deskę na legary rozłożone rzadziej.

Jeśli zwiększasz rozstaw legarów z 45 cm do 60 cm (dzięki zastosowaniu grubszej deski), obciążenie przypadające na każdy metr bieżący legara wzrasta o około 33%! Tę zwiększoną siłę legar musi przenieść na swoje własne podpory (bloczki, słupki, fundament) bez nadmiernego uginania się między tymi podporami. I tutaj grubość legara wchodzi do gry. Zwiększony rozstaw desek = większe obciążenie na legar = często potrzeba grubszego legara, aby przenieść to zwiększone obciążenie na jego podpory. To fundamentalna zasada. Grubość (wysokość) legara jest głównym czynnikiem wpływającym na jego zdolność do pokonywania "rozpiętości" między własnymi podporami bez ugięcia.

Dla przykładu: przyjmijmy taras, gdzie legary są podparte co 1,5 metra. Jeśli użyjesz standardowych desek 25 mm, legary będą ułożone co 50 cm. Typowe legary 45x70 mm powinny sobie poradzić z takim rozstawem podpór. Ale jeśli zastosujesz deski 35 mm, które pozwalają na rozstaw legarów co 60 cm, te same legary 45x70 mm mogą okazać się zbyt wiotkie na "przeskoczenie" 1,5 metra między podporami pod zwiększonym obciążeniem przypadającym na legar. W takiej sytuacji, przejście na legary o większej grubości, np. 60x90 mm, może być konieczne, aby zachować odpowiednią sztywność konstrukcji.

Wybór grubość legara musi być więc świadomym kompromisem, uwzględniającym zarówno sztywność desek tarasowych (która determinuje rozstaw legarów), jak i rozstaw podpór, na których te legary spoczywają. Często inwestorzy popełniają błąd, koncentrując się tylko na rozstawie legarów podyktowanym grubością desek, zapominając o nośności samych legarów na ich rozpiętości między podporami.

Jest też inny aspekt – cienkie deski wymagają gęstszego ułożenia legarów, co oznacza, że na daną powierzchnię tarasu zużyjesz ich więcej metrów bieżących. Nawet jeśli pojedynczy, cieńszy legar byłby tańszy za metr, łączny koszt wszystkich legarów może być wyższy niż w przypadku zastosowania mniejszej ilości grubszych, ale rzadziej rozmieszczonych legarów. Jest to ciekawa kalkulacja kosztów, którą warto przeprowadzić na etapie planowania. Na przykład: taras 20 m². Deski 25 mm (rozstaw legarów co 50 cm). Potrzeba ok. 40 mb legarów na m². Legary 45x70 mm po 18 PLN/mb = 720 PLN. Deski 35 mm (rozstaw legarów co 60 cm). Potrzeba ok. 33,3 mb legarów na m². Jeśli te legary muszą być grubsze, np. 60x90 mm po 30 PLN/mb = 999 PLN. W tym konkretnym przykładzie (zależnym od cen!), grubsza deska i wynikający z niej większy rozstaw legarów *zwiększył* koszt samych legarów, bo musiały być grubsze.

Cienkie deski (np. 20 mm sosna lub 22 mm kompozyt) wymagają bardzo ścisłego podparcia. Rozstaw legarów co 40 cm jest tu często minimum. To z kolei wymusza gęstą sieć legarów, a w konsekwencji wymaga od nich mniejszej nośności między podporami (bo jest ich po prostu więcej na danym metrze kwadratowym, więc każde pojedyncze jest mniej obciążone). W takim scenariuszu, nawet legary o mniejszej grubości, np. 45x70 mm, mogą być wystarczające, *pod warunkiem*, że rozstaw *podpór* pod tymi legarami jest odpowiednio mały (np. nie więcej niż 1,5 metra dla 45x70 mm). Jednak dla większego komfortu i sztywności, nawet przy gęstym rozstawie legarów, zastosowanie przekroju 45x90 mm może być dobrym pomysłem.

Co by nie mówić, dobór grubość legarów w zależności od grubości desek to taniec między potrzebą podparcia deski a nośnością samego legara. Zawsze musisz wziąć pod uwagę oba te aspekty, by Twój taras był stabilny, nie sprężynował pod stopami i nie groził niespodziankami. Pamiętaj, że solidna deska to inwestycja w estetykę i trwałość, ale wymaga też odpowiednio solidnego "kręgosłupa" w postaci dobrze dobranych legarów.

Znaczenie Wymiarów Legarów (Grubość i Szerokość Przekroju)

Legar tarasowy to nie tylko belka; to element konstrukcyjny o określonych wymiarach przekroju – ma swoją grubość i szerokość. Mówiąc o jakiej grubości legary pod taras będą najlepsze, koncentrujemy się przede wszystkim na wymiarze prostopadłym do płaszczyzny tarasu (czyli na wysokości, gdy legar jest ułożony poziomo), ponieważ to ta wysokość w największym stopniu odpowiada za sztywność legara na zginanie. Jednak jego szerokość jest równie ważna i pełni odmienne, lecz kluczowe funkcje.

Typowe wymiary legarów drewnianych używanych w konstrukcji tarasów mieszczą się w przedziale od 40 mm do 80 mm grubości/wysokości i od 50 mm do 140 mm szerokości. Często spotykane standardy to 45x70 mm, 45x90 mm, 50x80 mm, a przy większych obciążeniach lub rozpiętościach: 60x100 mm, 60x120 mm, a nawet 80x160 mm. Te wymiary nie są przypadkowe.

Zacznijmy od grubości, czyli wysokości profilu legara, gdy leży on w docelowej pozycji. Ten wymiar jest krytyczny dla wytrzymałości legara na zginanie pod wpływem obciążenia. Gdy staniesz na tarasie, deski przekazują ciężar na legary, które zginają się między swoimi punktami podparcia. Im legar jest "grubszy", tym trudniej go ugiąć. W teorii wytrzymałości materiałów, moment bezwładności (miara odporności na zginanie) prostokątnego przekroju jest proporcjonalny do szerokości i do sześcianu wysokości (bh³). Oznacza to, że podwojenie wysokości (grubości) legara zwiększa jego sztywność i wytrzymałość na zginanie około ośmiokrotnie (nie cztero, mój błąd z początku - moment bezwładności, nie wprost wytrzymałość), podczas gdy podwojenie szerokości zwiększa ją tylko dwukrotnie. Dlatego widać wyraźnie, że do walki z ugięciem pod obciążeniem, wysokość (grubość) jest naszym głównym orężem. Legary pod taras o większej grubości zniosą większe obciążenie na danej rozpiętości.

Teraz przyjrzyjmy się szerokości legara. Szerokość pełni kilka ważnych ról. Po pierwsze, zapewnia powierzchnię do pewnego i stabilnego mocowania desek tarasowych. Wkręty lub klipsy mocujące deski potrzebują odpowiednio szerokiego podłoża, aby solidnie trzymać i nie powodować rozszczepiania drewna na krawędzi legara. Legary węższe niż 50 mm mogą utrudniać montaż, zwłaszcza w pobliżu krawędzi. Typowa szerokość 70 mm lub 90 mm jest tu optymalna, dając duży margines bezpieczeństwa przy wkręcaniu.

Po drugie, szerokość legara wpływa na jego stabilność boczną, czyli odporność na skręcanie lub wyboczenie. Długi i cienki legar jest jak linijka postawiona na sztorc – łatwo się przewraca na bok pod bocznym naciskiem. Chociaż główne obciążenie działa od góry, boczne siły (np. wynikające z montażu desek, skurczu drewna, wiatru, a nawet drobnych błędów w prostopadłości) mogą powodować, że zbyt wąski legar zacznie się skręcać. Stabilność boczna jest ważna, aby cała konstrukcja pozostała płaska i prosta. Stosunek wysokości do szerokości przekroju jest tu kluczowy. Przekroje bliskie kwadratu (np. 70x70 mm, choć rzadziej stosowane jako główne legary ze względu na optymalizację wytrzymałości na zginanie) są bardzo stabilne bocznie. Przekroje "wysokie i wąskie" (np. 100x40 mm) byłyby bardzo odporne na zginanie w górę/dół, ale bardzo podatne na wyboczenie na boki.

Standardowy przekrój 45x70 mm jest dobrym kompromisem dla wielu zastosowań. 45 mm wysokości daje rozsądną sztywność na standardowych rozpiętościach, a 70 mm szerokości zapewnia stabilność i dobrą powierzchnię montażową. Jeśli jednak planujesz większe rozpiętości legarów między podporami (np. 2 metry i więcej) lub wiesz, że obciążenie będzie znaczne, legar 45 mm może okazać się za cienki, a przekrój 60x120 mm (60 mm grubości, 120 mm szerokości) czy nawet większe stają się koniecznością. Zwiększenie obu wymiarów daje podwójną korzyść: większa wysokość to odporność na zginanie, a większa szerokość to stabilność boczna i lepsze mocowanie desek.

Różne gatunki drewna mają różną gęstość i wytrzymałość. Legar z sosny o wymiarach 45x90 mm nie ma takiej samej nośności jak legar z drewna egzotycznego o tych samych wymiarach. Przy wyborze należy brać pod uwagę nie tylko wymiary geometryczne, ale także klasę wytrzymałości drewna (np. C24 dla drewna iglastego) lub właściwości gatunku. Materiały alternatywne, jak legary kompozytowe czy aluminiowe, mają inne właściwości wytrzymałościowe i często oferowane są w innych standardowych przekrojach (np. profil aluminiowy może być znacznie wyższy i węższy od drewnianego odpowiednika, bo materiał ma inną sztywność).

W praktyce, wybierając legary, powinieneś spojrzeć na zalecenia producenta systemu tarasowego (zwłaszcza dla desek kompozytowych, które mają specyficzne wymagania dotyczące podparcia) oraz na tabele nośności drewna konstrukcyjnego dla danej klasy i gatunku. Wiele tych tabel podaje maksymalne bezpieczne rozpiętości belek (czyli w tym przypadku legarów między ich podporami) w zależności od obciążenia i przekroju. To jest czysta, konkretna inżynieria.

Na koniec, coś, co może wydać się drobnostką, ale ma realne znaczenie przy montażu: większość drewna konstrukcyjnego, zwłaszcza po wysuszeniu, ma lekkie "korony" (wybrzuszenia) na jednej z powierzchni. Dobra praktyka budowlana nakazuje układać legary tak, aby ta "korona" była skierowana ku górze. Pod obciążeniem tarasu legar lekko się ugnie, niwelując to początkowe wybrzuszenie i w efekcie tworząc płaską powierzchnię. Jest to detal, który zdradza rękę eksperta. Taka drobnostka może jednak wymagać nieco szerszego legara (choćby te standardowe 70 mm zamiast minimalnych 50 mm), by łatwiej było "namierzyć" oś legara podczas mocowania desek od góry, zwłaszcza gdy korzystasz z długich desek i wkrętarki. To pokazuje, że wymiary wpływają nie tylko na wytrzymałość, ale i na sam proces montażu i jego jakość.

Kwestia wymiarów legarów to nie tylko techniczne tabelki, ale także praktyka wykonania. Odpowiednia szerokość to pewność montażu, minimalizacja ryzyka skręcania i wyboczenia. Odpowiednia wysokość (grubość) to sztywność, nośność i brak "trampoliny" pod stopami. Zaniedbanie któregoś z tych wymiarów, nawet przy pozornie dobrym dopasowaniu do pozostałych czynników, może skutkować osłabieniem całej konstrukcji. Dlatego patrz na legary nie tylko jak na paski drewna czy kompozytu, ale jak na kręgosłup Twojego tarasu, którego każdy kręg musi być odpowiednio wymierzony.